Aby ubezpieczyć się dobrowolnie
- Zgłoś się do oddziału wojewódzkiego NFZ właściwego ze względu na Twoje miejsce zamieszkania lub do jednej z delegatur tego oddziału. Wykaz aktualnych adresów oddziałów wojewódzkich znajdziesz na stronie NFZ.
- Wypełnij wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Wniosek możesz wydrukować i wypełnić w domu lub na miejscu w oddziale. Wzór dokumentu znajdziesz na dole strony.
- Jeśli jest to konieczne, przedstaw dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia. Nie zapomnij zabrać ze sobą dowodu tożsamości.
- Podpisz dwa egzemplarze umowy.
- Wnieś opłatę dodatkową – jeżeli Twoja przerwa w ubezpieczeniu trwa ponad 3 miesiące.
- Po zawarciu umowy idź do oddziału lub inspektoratu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, żeby złożyć właściwe druki:
- ZUS ZZA (Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego)
- ZUS ZCNA (Zgłoszenie danych o członkach rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego), jeśli zgłaszasz członków rodziny.
Ty i członkowie rodziny zgłoszeni do ubezpieczenia uzyskujecie prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem określonym w umowie.
Ostatni okres ubezpieczenia
Jeśli nie masz potwierdzenia ubezpieczenia w Centralnym Wykazie Ubezpieczonych, może się zdarzyć, że konieczne będzie przedstawienie dokumentu potwierdzającego ostatni okres ubezpieczenia. Wtedy w zależności od formy wcześniejszego ubezpieczenia przygotuj:
| Ostatni tytuł ubezpieczenia zdrowotnego | Potrzebny dokument przy zawieraniu umowy |
|---|---|
| umowa o pracę | świadectwo pracy |
| umowa zlecenie | umowa zlecenie wraz z dokumentami potwierdzającymi zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego np. drukiem ZUS ZUA, ZUS ZWUA lub ZUS RMUA |
| działalność gospodarcza | druk ZUS ZWUA oraz ZUS ZWPA potwierdzony przez ZUS, wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej, a w przypadku spółek prawa handlowego wykreślenie z KRS |
| rejestracja jako osoba bezrobotna | decyzja z urzędu pracy o utracie statusu osoby bezrobotnej |
| zgłoszenie jako członek rodziny |
w przypadku małżonka: |
| osoba zgłoszona przez szkołę albo uczelnię | dokument potwierdzający wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZWUA) lub zaświadczenie z uczelni |
| ubezpieczenie w innym kraju członkowskim UE i EFTA | formularz E-104 |
| inny | dokument od płatnika składek potwierdzający zakończenie ubezpieczenia zdrowotnego |
Opłata dodatkowa
Jeżeli nie podlegasz ubezpieczeniu przez ponad 3 miesiące, a chcesz się ubezpieczyć dobrowolnie, musisz wnieść opłatę dodatkową. Wysokość tej opłaty zależy od długości przerwy w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek.
Jeśli przerwa trwała nieprzerwanie:
- od 3 miesięcy do roku – opłata wynosi 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki
- powyżej roku do 2 – opłata wynosi 50% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki
- powyżej 2 lat do 5 lat – opłata wynosi 100% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki
- powyżej 5 lat do 10 lat – opłata wynosi 150% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki
- powyżej 10 lat – opłata wynosi 200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki.
Podstawą wymiaru składki jest kwota deklarowanego miesięcznego dochodu. Nie może być jednak niższa od kwoty odpowiadającej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanemu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na stronie internetowej GUS.
Pamiętaj o obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia członków rodziny, którzy nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Składka nie będzie wyższa.
W uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby ubezpieczającej się, dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ może odstąpić od pobrania opłaty dodatkowej lub rozłożyć ją na raty miesięczne (maksymalnie 12 rat).
Dla pewnej grupy osób, które chcą się ubezpieczyć dobrowolnie, są inne podstawy wymiaru składki:
- dla osoby zgłaszającej wolontariusza – kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu
- dla cudzoziemców – kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (dotyczy: studentów i uczestników studiów doktoranckich, absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, dla odbywających staż adaptacyjny, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników oraz dla odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim).